Operator CNC niezbędny w branży obróbki metali

Operator CNC to zawód, polegający przede wszystkim na obsłudze maszyn sterowanych numerycznie.
W czasach coraz większej automatyzacji produkcji, również w takiej branży jak obróbka CNC, każdy wykwalifikowany fachowiec odgrywa kluczową rolę w zachowaniu płynności procesów zachodzących w danej firmie. Mimo, że coraz więcej obowiązków przejmują maszyny i roboty, to nadal nieoceniona jest rola człowieka. Zakres wykonywanych czynności na tym stanowisku zależy od doświadczenia i wiedzy technicznej, jaką dysponuje operator maszyny CNC. Do jego zadań może należeć jedynie uruchamianie i wyłączanie urządzeń sterowanych numerycznie oraz kontrolowanie przebiegu obróbki danego materiału. Jednak w wielu firmach są to stanowiska multifunkcyjne, obejmujące elementy projektowania, programowania, korygowania poleceń wydawanych maszynom w celu optymalizacji produkcji czy profesjonalnego dbania o stan parku maszynowego. Operator CNC musi więc łączyć praktykę z wiedzą techniczną.

Na czym polegają obowiązki osoby pracującej jako operator CNC?

Stanowisko to wymaga określonych predyspozycji. Ważna jest pasja do nowych technologii, umiejętności matematyczne, mechaniczne oraz zdolność do zauważania detali. Operator maszyny CNC pracuje z tokarkami, frezarkami, drukarkami 3D, ale również coraz częściej obsługuje stanowiska wyposażone w roboty wspomagające (coboty) lub roboty przemysłowe. Istotne jest, aby pracownik ten potrafił nadążyć za rozwojem technologicznym
w swojej branży. Do jego obowiązków będzie należało przede wszystkim konfigurowanie maszyn CNC, ich obsługa oraz konserwacja. Dodatkowo musi sprawować pieczę nad całym procesem produkcyjnym obróbki CNC, czyli:

zapoznaje się z rysunkami technicznymi projektu i planami produkcji,
dobiera odpowiedni materiał pod wykonanie danego zlecenia zgodnie z wytycznymi klienta,
konfiguruje maszynę pod dany projekt, programuje i wprowadza instrukcje w języku zrozumiałym dla maszyny, instaluje wymagane narzędzia i osprzęt,
umieszcza materiał w maszynie, a po wykonaniu zadanej pracy wyjmuje gotowy produkt,
wykonuje produkcję wzorcową, aby sprawdzić i porównać wymiary podane na specyfikacji technicznej,
nadzoruje pracę maszyny CNC i na bieżąco wprowadza korekty oraz kontroluje czy maszyna działa zgodnie
z wytycznymi producenta i zasad BHP,
ustawia produkcję w jak najbardziej optymalny sposób,
bierze udział w szkoleniach z obsługi maszyn oraz BHP,
kontroluje stanowisko pracy przed i po produkcji,
przeprowadza codzienną konserwację sprzętu CNC,
sprawdza gotowy produkt pod kątem spełniania wytycznych ze specyfikacji klienta,
zgłasza awarie i wszelkie problemy logistyczne managerowi lub bezpośrednio do serwisu,
planuje stany magazynowe oraz dokonuje zamówień potrzebnych materiałów.

Jakie umiejętności i wiedzę powinien posiadać operator CNC?

Do podstawowych umiejętności, jakie powinien posiadać operator maszyny CNC zaliczymy:

rozumienie rysunku technicznego,
wiedzę w zakresie matematyki produkcji,
znajomość materiałów i procesów produkcyjnych,
efektywne planowanie pracy własnej i logistyki w obrębie stanowiska pracy,
praktyczną obsługę nowoczesnych obrabiarek CNC,
doświadczenie w oprogramowaniu Mastercam, CAD i CAM,
znajomość obsługi precyzyjnych narzędzi pomiarowych,
dobre oko do szczegółów,
umiejętność zaplanowania efektywnego dnia pracy.

Jak wygląda dzień pracy operatora maszyny CNC?

Każdy pracownik potrzebuje swojego stałego i wypracowanego rytmu dnia. Rutyny, dzięki której będzie potrafił zaplanować optymalny dzień pracy. Żaden dzień nie będzie wprawdzie taki sam jak poprzedni, ale rutyna pozwoli wyeliminować stratę czasu na potencjalne niepotrzebne działania. Rytm dnia nie tylko zwiększy wydajność pracownika, ale zapewni mu również poczucie dobrze wykonanych obowiązków i satysfakcji zawodowej.

Przykładowy dzień pracy operatora CNC:

odbicie karty w rejestratorze wejść i wyjść,
przebranie się w strój roboczy,
pobranie rysunków technicznych i specyfikacji zleceń produkcyjnych na dany dzień roboczy,
przejęcie stanowiska od operatora z wcześniejszej zmiany, jak również informacji o awariach, konieczności wymiany narzędzi w maszynie czy przeprowadzeniu nieoczekiwanej konserwacji,
wyładowanie gotowych produktów z maszyny na stół do gratowania, a następnie oczyszczenie ich z resztek chłodziwa i wszelkich metalowych zanieczyszczeń i pozostałości wiórów,
załadowanie do maszyny surowego materiału na nowy cykl produkcyjny, sprawdzenie prawidłowości jej umocowania,
kontrola wymiarów wyprodukowanych części oczyszczonych w procesie gratowania, przy użyciu różnych narzędzi pomiarowych: suwmiarek, głębokościomierzy, wysokościomierzy, sprawdzianów czy mikrometrów, jego dalsza kontrola odbywa się w dziale kontroli jakości przy użyciu maszyn pomiarowych, o większej dokładności, o ile zlecenie wymaga aż takiej precyzji,
kontrola pracy maszyny i jej wydajności, monitorowanie oprzyrządowania i kontrola wizualna wiórów, których kształt może wskazywać na błędy w ustawieniu maszyny,
reagowanie na nietypowe powiadomienia z maszyny, świadczące o błędach, zużyciu narzędzi czy awarii,
na koniec zmiany przygotowanie informacji koniecznych do przekazania zmiennikowi,
odbicie karty wyjścia.

Oczywiście to tylko przykładowy schemat działania, który zawiera obowiązki operatora. Do tego każdego dnia dochodzą nieprzewidziane aktywności czy zdarzenia, mające wpływ na pracę operatora i funkcjonowanie całej firmy.
W mniejszych firmach do dodatkowych obowiązków operatora może należeć również przyjęcie dostawy zamówionych materiałów, kontakt z innymi działami, kontakt z firmami zajmującymi się awariami, szybkie przezbrojenie maszyny pod pilne zamówienie, spakowanie wyprodukowanej partii produktów do wysyłki czy spotkanie z klientem albo audytorem. Mimo wielu obowiązków i wymaganych umiejętności, praca na tym stanowisku jest pełna wyzwań i daje wiele satysfakcji, w tym również finansowej.

Jakie predyspozycje powinien mieć kandydat na operatora CNC?

Od zera do bohatera? Jak najbardziej! Stanowisko operatora nie ma praktycznie żadnych ograniczeń. Nie jest ważny wiek, płeć, wykształcenie czy zasobność portfela. To, co kandydat powinien posiadać to gotowość i motywację do odbywania szkoleń i ciągłego rozwoju umiejętności praktycznych. Doskonalenie się w zawodzie operatora maszyny CNC nie wymaga niczego poza chęciami i samozaparciem. Warto jednak, żeby kandydat na to stanowisko miał dryg do nowinek technologicznych i nie obawiał się zgłębiania wiedzy do tej pory wydającej się dla niego „magiczną”. Szkolenia zapewnią mu wiedzę na temat programowania przy pomocy G-Kodów, dzięki którym operator może „porozumieć się” z maszyną CNC. Do nauczenia się zasad pisania oprogramowania w branży obróbki CNC trzeba mieć jedynie podstawy matematyki oraz podstawowe umiejętności obsługi komputera. Wymagane jest proste rejestrowanie danych i czasu. To, co jest niezbędne a jednocześnie niedoceniane, to karność w przestrzeganiu zasad BHP. Bez tego żaden operator nie powinien nawet podchodzić do maszyny. Środowisko pracy maszyn CNC może kojarzyć się z ciężkimi warunkami pracy jak np. z zapyloną halą produkcyjną. Coraz częściej jednak są to czyste i przyjazne pracownikom przestrzenie, które przy okazji umożliwiają prawidłowe działanie maszyn i dokonywanie przez nie precyzyjnych pomiarów. Nawet stażysta ze szkoły średniej jest w stanie pracować jako operator maszyny CNC, gdyż praca nie wymaga wielkiego wysiłku fizycznego. Tym bardziej, że coraz częściej firmy inwestują w roboty wspomagające pracowników i odciążające ich w ciężkich i monotonnych zajęciach (więcej w artykule: Cobot i jego rola w automatyzacji produkcji). Dlatego nie warto obawiać się rozpoczęcia nowego kierunku kariery, który z pewnością jest rozwojowy i zapewni dobrze płatną pracę na długie lata. Do tego satysfakcję z wykonywanego zawodu, co poza kwestiami finansowymi jest również istotne.